Lễ Vu Lan, hay Ngày Cô hồn Đi lang thang, là một ngày lễ tâm linh quan trọng ở Việt Nam. Được tổ chức vào giữa Tháng Ma, người ta nói rằng thế giới của các linh hồn mở ra cho con người trong thời gian kỳ diệu này. Nhiều người Việt Nam sẽ đến thăm ngôi đền địa phương của họ để tôn vinh gia đình và tổ tiên của họ bằng các lễ vật vàng mã. Một số thực hiện nghi thức rửa chân cho cha mẹ và đeo hoa hồng trắng hoặc đỏ để tỏ lòng kính trọng mẹ của họ. Tại thị trấn Hội An được UNESCO công nhận, người Việt Nam thắp những chiếc đèn lồng nhỏ cho những người thân yêu của họ và thả chúng lênh đênh trên sông Hoài.
Nguồn gốc ra đời của lễ Vu Lan báo hiếu
Lễ Vu Lan báo hiếu cha mẹ ở Việt Nam xuất phát từ sự tích Bồ tát Mục Kiền Liên đại hiếu đã cứu mẹ mình ra khỏi kiếp ngạ quỷ (quỷ đói). Vu Lan trở thành ngày lễ hằng năm để tưởng nhớ công ơn cha mẹ và tổ tiên nói chung; nhắc nhở mỗi người biết trân trọng những gì mình đang có; nhắc nhở bổn phận làm con phải luôn nhớ đến công ơn sinh dưỡng của cha mẹ mà làm những việc hiếu nghĩa để thể hiện tình cảm, lòng biết ơn.
Theo kinh Vu Lan; Mục Kiền Liên sau khi tu luyện thành công; ông nhớ mẹ là bà Thanh Đề đã qua đời nên dùng mắt phép để tìm bà khắp thế gian; ông thấy bà bị đày thành Ngạ quỷ (quỉ đói); bị đói khát hành hạ; vì những việc ác trong các kiếp luân hồi của bà. Đau lòng vì mẹ bị đày đọa; ông hóa phép thành thức ăn dâng lên mẹ nhưng tất cả thức ăn đều biến thành lửa đỏ.
Mục Thanh Đề cầu cứu lên Phật Tổ; Phật dạy rằng: “Dù ông thần thông quảng đại đến đâu cũng không đủ sức cứu mẹ ông đâu; chỉ có một cách nhờ hợp lực của chư tăng khắp mười phương mới mong giải cứu được. Ngày rằm tháng bảy là ngày thích hợp để cung thỉnh chư tăng; hãy sắm sửa lễ cúng vào ngày đó”. Phật cũng dạy thêm rằng: Chúng sanh ai muốn báo hiếu cho cha mẹ cũng theo cách này. Theo lời Phật dạy Mục Thanh Đề đã cứu được mẹ mình và từ đó ngày lễ Vu Lan báo hiếu ra đời.
Lễ Vu lan ở Việt Nam
Kể từ khi Phật giáo được truyền vào Việt Nam; ngày lễ Vu Lan được tổ chức cố định vào ngày Rằm tháng Bảy âm lịch hằng năm. Nó đã trở thành truyền thống của tinh thần báo hiếu, báo ân, phù hợp với tinh thần tín ngưỡng thờ tổ tiên thiêng liêng của người dân Việt.
Qua hàng nghìn năm; Vu Lan báo hiếu luôn là một trong những ngày lễ có sức sống văn hóa mãnh liệt nhất trong đời sống tinh thần của mỗi người dân Việt Nam chúng ta. Hoạt động phổ biến nhất trong ngày lễ Vu Lan là đến chùa để cầu nguyện cho những người đã khuất được yên nghỉ và những người đang sống được khỏe mạnh và hạnh phúc.
Ngoài ra, gia đình nào cũng chuẩn bị một mâm thức ăn để dâng lên bàn thờ gia tiên. Ăn chay là hoạt động khác ngày lễ Vu Lan. Với những ai còn cha mẹ có thể gửi tặng cha mẹ những lời chúc, món quà ý nghĩa.
Đặc biệt, lễ Vu Lan báo hiếu cha mẹ ở Việt Nam còn có nghi thức cài hoa hồng lên ngực áo. Ai còn cha mẹ thì cài bông hồng đỏ, ai không còn cha mẹ thì cài bông hồng trắng. Đây là nghi lễ được thực hiện từ những năm 1960 do thiền sư Thích Nhất Hạnh khởi xướng.
Không chỉ ở Việt Nam mà một số nước châu Á cũng tổ chức lễ Vu Lan báo hiếu. Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu xem lễ Vu Lan ở các nước Châu Á có gì khác so với lễ Vu Lan ở Việt Nam.
Tại Nhật Bản, Lễ Vu Lan diễn ra vào tháng 8 dương lịch hàng năm. Đây là ngày để người Nhật tưởng nhớ những người thân yêu đã qua đời. Theo thời gian, nó phát triển thành những ngày đoàn tụ gia đình, thăm viếng và dọn dẹp phần mộ của tổ tiên.
Dù cách chọn ngày báo hiếu khác với Việt Nam nhưng người Hàn Quốc có nghi thức cài hoa lên ngực áo giống người Việt Nam. Chỉ khác là loài hoa họ chọn là hoa cẩm chướng.
Ở Indonesia, người dân ném tiền giả để tỏ lòng tôn kính tổ tiên vào ngày lễ Vu Lan hàng năm. Lễ vật mà họ dâng cho người đã khuất bao gồm lá cải và cây gậy đỏ.
Du khách muốn tìm hiểu thêm về lễ hoa lan báo hiếu ở Việt Nam cũng như tham gia các hoạt động trong nghi lễ này có thể đến một trong những địa điểm mà chúng tôi liệt kê dưới đây.
Gợi ý một số địa điểm tham quan trong dịp lễ Vu Lan
Tại thành phố Hồ Chí Minh
Nằm cạnh sông Sài Gòn và được bao quanh bởi những hàng cây xanh, khóm trúc, chùa Diệu Pháp là điểm đến quen thuộc của nhiều Phật tử trong mùa lễ Vu Lan với nhiều hoạt động ý nghĩa như bông hồng cài áo, cầu an, thả đèn trời cầu bình an cho người thân. gia đình, cầu siêu cho người đã khuất,…
Chùa Hoằng Pháp, ngôi chùa nổi tiếng nhất Sài Gòn với khung cảnh thanh tịnh và nhiều hoạt động ý nghĩa.
Nằm cách trung tâm Sài Gòn khoảng 2 km, chùa Vĩnh Nghiêm là nơi hành hương quen thuộc của các tín đồ Phật giáo. Các hoạt động từ thiện, lễ phóng sinh thú, chim, cầu bình an,… sẽ được tổ chức vô cùng ý nghĩa trong ngày báo hiếu.
Nơi có kiến trúc vô cùng lộng lẫy và khung cảnh thanh bình. Vì vậy đây sẽ là địa điểm rất thích hợp để bạn ghé thăm trong dịp lễ Vu Lan ở Sài Gòn năm nay.
Tại thành phố hà nội
Chùa Quán Sứ là địa điểm bạn không thể bỏ qua trong ngày Vu Lan báo hiếu. Nơi đây, hàng năm, từ ngày 11 đến 15 tháng 7 âm lịch, rất đông du khách, phật tử đến dâng hương, tri ân Đức Phật, báo hiếu cha mẹ, cầu siêu cho các anh hùng liệt sỹ của đất nước.
Nằm gần Tam Đảo, một trong những địa điểm tham quan tâm linh ở miền Bắc, đặc biệt là trong dịp Tết, Thiền viện Trúc Lâm Tây Thiên thực sự là địa điểm lý tưởng để bạn đến cầu an cho gia đình và tận hưởng sự bình yên, tĩnh tại nơi đây.
Tọa lạc trên một hòn đảo nhỏ ở Hồ Tây, chùa Trấn Quốc là điểm đến tâm linh, nơi người dân Việt Nam cầu bình an, hạnh phúc cho gia đình và những người thân yêu trong dịp Lễ Vu Lan.
Ý nghĩa ngày Vu Lan báo hiếu
Nguồn gốc của danh từ Vu lan là phiên âm chữ phạn Ullambana; dịch theo ngôn ngữ của người Trung Hoa là Giải Đảo Huyền; có nghĩa cứu khỏi tội treo ngược. Vậy Lễ Vu Lan báo hiếu có nghĩa là không ngừng báo đáp; ghi nhớ công ơn sinh thành dưỡng dục của cha mẹ hiện tiền và cầu nguyện cho cha mẹ bảy đời (cửu huyền thất tổ) sớm thoát khỏi cảnh tội đồ nơi địa ngục.
Ngày lễ Vu Lan báo hiếu cha mẹ là dịp để những người con, người cháu trong gia đình thể hiện lòng hiếu thảo, đền đáp công ơn sinh thành của cha mẹ, ông bà và lòng kính nhớ tổ tiên; phát huy truyền thống tốt đẹp “uống nước nhớ nguồn” của dân tộc Việt Nam.
Tựu chung lại, ý nghĩa của lễ Vu Lan không chỉ là tưởng nhớ ông bà tổ tiên, thờ cúng những vong linh lang thang mà còn nhắc nhở con người biết trân trọng những gì mình đang có: cha mẹ, gia đình, người thân. Trong khi người phương Tây có Ngày của Mẹ để tự hào, thì người Việt Nam coi trọng lễ hội tháng 7 âm lịch nói chung và ngày Vu Lan nói riêng như một thời điểm để tỏ lòng thành kính với những người thân yêu của họ, dù còn sống hay đã chết.
Ngày lễ vu lan trong thời hiện đại
Lễ Vu lan báo hiếu là một hình thức biểu hiện cụ thể của triết lý nhân sinh Phật giáo; có ý nghĩa giáo dục to lớn trong mọi thời đại; đặc biệt là trong thời đại ngày nay khi xã hội loài người đang phải đối mặt với sự xuống cấp nghiêm trọng về đạo đức.
Ngày lễ như một liệu pháp tinh thần chữa trị căn bệnh đó trong bối cảnh đời sống đô thị hiện đại mà con người chạy theo những cám dỗ vật chất bên ngoài; lao vào những tham vọng cá nhân: háo tiền tài, hám danh vọng, ham sắc dục; v.v… rồi sự toan tính dẫn đến “stress” và đưa con người vào vòng tội lỗi; xa lánh cha mẹ, gia đình. Có thể có người chưa hiểu đúng ý nghĩa lễ Vu lan nên trong những năm gần đây; còn không ít những việc làm không đúng với thuần phong mỹ tục; như việc đốt vàng mã ngày càng nhiều hơn.
Tục đốt vàng mã trong lễ Vu Lan báo hiếu
Không ít người đua nhau sắm các loại hàng mã như: ô tô, xe máy, nhà lầu, ti vi. Thậm chí có người sắm cả máy bay, tàu thủy, máy tính xách tay, thẻ ATM. Để rồi đốt đi gửi xuống cho người thân ở “thế giới bên kia” với suy nghĩ “trần sao âm vậy”; hay phải sắm thật nhiều thì ở cõi âm ông bà, cha mẹ, tổ tiên… mới phù hộ độ trì cho con cháu ăn nên làm ra; để “âm có siêu thì dương mới khánh và dương có khánh thì âm mới siêu”.
Theo phong tục, việc đốt vàng mã không chỉ nhân ngày lễ Vu lan mà cả vào những lễ tết, giỗ chạp,… là một tập quán lâu đời của người Việt Nam nhưng chỉ có ý nghĩa tượng trưng như con cháu thường thắp nén nhang, đốt cho tổ tiên, ông bà, cha mẹ ở “thế giới bên kia”. Nhưng ngày nay, việc đốt vàng mã quá nhiều đã trở nên quá tốn kém và gây lãng phí, ô nhiễm môi trường…
Nghi lễ cài hoa hồng lên ngực áo
Lễ Vu Lan ở Việt Nam còn có nghi lễ cài hoa hồng lên ngực áo. Ai vẫn còn cha mẹ thì cài hoa hồng đỏ, ai đã mất mẹ cài hoa hồng trắng. Đây là một nghi lễ được thực hiện từ thập niên 60 do Thiền sư Thích Nhất Hạnh khởi xướng.
Lễ Vu Lan là ngày nào trong năm 2023?
Ngày lễ Vu Lan báo hiếu năm 2023 sẽ rơi vào ngày thứ tư, 30 tháng 08 năm 2023 (dương lịch). Đây sẽ là dịp tốt để con cháu có điều kiện chăm lo cho bố mẹ ông bà. Tuy nhiên năm nay nhiều nơi có giãn cách xã hội do dịch covid nên cũng có thể ảnh hưởng tới hoạt động của nhiều gia đình. Ngoài ra do tình hình covid hết sức phức tạp nên hầu hết chùa chiền cũng đều đóng cửa không làm lễ hoặc sẽ làm lễ online.
Vào ngày này, thường thì mọi người sẽ đi chùa cầu an cho cả gia đình. Không chỉ các phật tử hay những người đã quy y tam bảo, mà bất kỳ người dân nào đều có thể đi chùa lễ phật và cầu bình an trong ngày lễ vu lan.
Một số ngày lễ Vu Lan trong các năm tới:
- Lễ Vu Lan 2022 rơi vào thứ 6, ngày 12/08/2022 dương lịch.
- Lễ Vu Lan 2023 rơi vào thứ 4, ngày 30/08/2023 dương lịch.
- Lễ Vu Lan 2024 rơi vào Chủ nhật, ngày 18/08/2024 dương lịch.
- Lễ Vu Lan 2025 rơi vào thứ 7, ngày 06/09/2025 dương lịch.
Đại lễ Vu Lan nên làm gì
Nhiều bạn trẻ hiện nay có nghe qua lễ vu lan nhưng không biết nên làm gì? Mời các bạn tham khảo một số việc nên làm vào lễ vu lan:
- 1. Chuẩn bị cơm cúng cho lễ Vu Lan
- 2. Đi chùa cầu trong lễ Vu Lan báo hiếu cha mẹ để cầu bình an cho đấng sinh thành
- 3. Ăn chay lễ Vu Lan để tích đức cho cha mẹ
- 4. Đừng quên dành những lời chúc chân thành cho cha mẹ
- 5. Dành thời gian chăm sóc, ở cạnh cha mẹ (nếu cha mẹ còn sống)
- 6. Tặng quà cho cha mẹ (nếu cha mẹ còn sống)
- 7. Hãy sống tốt hơn để cha mẹ vui lòng