Mặt Trời là nguồn năng lượng vô tận cho Trái Đất và các hành tinh khác trong hệ mặt trời. Trái Đất là hành tinh duy nhất có sự sống trong vũ trụ. Hai thiên thể này có một mối quan hệ đặc biệt, không quá gần để bị thiêu đốt, cũng không quá xa để bị lạnh cóng.
Vậy bạn có biết Mặt Trời cách Trái Đất bao nhiêu km không? Khoảng cách này có thay đổi theo thời gian không? Khoảng cách này có ảnh hưởng đến sự sống trên Trái Đất như thế nào không? Hãy cùng tìm hiểu về khoảng cách và mối quan hệ giữa hai thiên thể quan trọng nhất trong hệ mặt trời của chúng ta trong bài viết này.
Khoảng cách từ Trái Đất đến Mặt Trời là bao nhiêu?
Khoảng cách từ Trái Đất đến Mặt Trời là một đại lượng không cố định, mà phụ thuộc vào vị trí của Trái Đất trên quỹ đạo của nó quanh Mặt Trời. Trái Đất có một quỹ đạo hình elip, nghĩa là nó có lúc gần Mặt Trời hơn và lúc xa Mặt Trời hơn. Khoảng cách trung bình từ Trái Đất đến Mặt Trời được gọi là khoảng cách thiên văn (hay còn được gọi bằng đơn vị thiên văn học), bằng khoảng 149,6 triệu km (chính xác là 149.597.870.700 mét). Thường người ta hay làm tròn thành 150 triệu km.
Tuy nhiên, khoảng cách này có thể dao động từ 147,1 triệu km khi Trái Đất ở điểm gần nhất với Mặt Trời (gọi là điểm cận hành) vào khoảng ngày 3 tháng 1 hàng năm, đến 152,1 triệu km khi Trái Đất ở điểm xa nhất với Mặt Trời (gọi là điểm viễn hành) vào khoảng ngày 4 tháng 7 hàng năm. Do đó, khoảng cách từ Trái Đất đến Mặt Trời không phải là một số cố định, mà là một số biến đổi theo thời gian và vị trí của Trái Đất.
Còn nếu bạn muốn tính khoảng cách từ Trái Đất đến Mặt Trời theo đơn vị năm ánh sáng thì ta có thể đổi km ra đơn vị năm ánh sáng.
Ta cần biết tốc độ của ánh sáng trong không gian, là khoảng 300.000 km/s. Do đó, ta có thể tính được:
1 năm ánh sáng = 300.000 km/s x 60 s x 60 phút x 24 giờ x 365 ngày = 9,46 x 10^12 km
Khoảng cách từ Trái Đất đến Mặt Trời (theo năm ánh sáng) = 149,6 x 10^6 km / 9,46 x 10^12 km = 0,00001581 năm ánh sáng. Vậy, khoảng cách từ Trái Đất đến Mặt Trời là khoảng 0,00001581 năm ánh sáng, tức là rất nhỏ so với khoảng cách giữa các thiên thể khác trong vũ trụ.
Dựa vào đó, ta có thể dễ dàng tính ra khoảng cách từ Trái Đất đến Mặt Trời theo các đơn vị như Km hay năm ánh sáng theo bảng dữ liệu dưới đây.
Đơn vị | Khoảng cách từ Trái Đất đến Mặt Trời |
---|---|
Km | 149.597.870.700 Km |
Năm ánh sáng | 0,00001581 năm ánh sáng |
Phút ánh sáng | 8 phút 20 giây ánh sáng |
Giây ánh sáng | 500 giây ánh sáng |
Như vậy, một thông tin khá lý thú là ánh sáng mặt trời sẽ mất khoảng 8 phút 20 giây (hay 500 giây) để đến với trái đất.
Điểm cận hành và điểm viễn hành là hai khái niệm trong thiên văn học, liên quan đến khoảng cách giữa một thiên thể chuyển động quanh một thiên thể khác trên một quỹ đạo elip. Điểm cận hành là điểm gần nhất, còn điểm viễn hành là điểm xa nhất. Khoảng cách từ cận hành đến viễn hành ảnh hưởng đến tốc độ, nhiệt độ và ánh sáng của thiên thể.
Khoảng cách từ Trái Đất đến Mặt Trời có ảnh hưởng đến sự sống trên Trái Đất như thế nào?
Khoảng cách từ Trái Đất đến Mặt Trời có ảnh hưởng đến sự sống trên Trái Đất rất nhiều. Nếu khoảng cách quá gần, Trái Đất sẽ bị nóng chảy và thiêu đốt. Nếu khoảng cách quá xa, Trái Đất sẽ bị lạnh cóng và đóng băng. Chỉ có một khoảng cách vừa phải, khoảng 149,6 triệu km, mới có thể tạo ra một khí hậu ổn định, một chu kỳ ngày đêm và mùa, một lực hấp dẫn vừa đủ, và một lượng bức xạ vừa đủ để duy trì sự sống trên Trái Đất.
Khoảng cách từ Trái Đất đến Mặt Trời cũng không phải là cố định, mà biến đổi theo quỹ đạo hình elip của Trái Đất quanh Mặt Trời. Khi Trái Đất ở điểm gần nhất với Mặt Trời (điểm cận hành), khoảng cách là khoảng 147,1 triệu km. Khi Trái Đất ở điểm xa nhất với Mặt Trời (điểm viễn hành), khoảng cách là khoảng 152,1 triệu km. Sự thay đổi này ảnh hưởng đến nhiệt độ, ánh sáng, dao động thủy triều và các hiện tượng thiên văn khác trên Trái Đất.
Ngoài ra, như ta biết, Mặt Trăng cũng quay quanh trái đất nên nó cũng ảnh hưởng tới thủy triều và nhiều hiện tượng thiên văn khác của Trái Đất. Bằng mắt thường, ta dễ dàng nhận biết Mặt Trăng trên bầu trời, và nó có tác động quan trọng đối với sự sống trên Trái Đất. Nhưng, khoảng cách chính xác giữa Trái Đất và Mặt Trăng là bao nhiêu?
Vì quỹ đạo của Mặt Trăng quanh Trái Đất cũng dạng hình ô van (oval) nên là khoảng cách từ Trái Đất đến Mặt Trăng là một đại lượng không cố định, mà phụ thuộc vào vị trí của Mặt Trăng trên quỹ đạo của nó quanh Trái Đất.
Trên thực tế, theo NASA, Khoảng cách trung bình từ Trái Đất đến Mặt Trăng là khoảng 384.400 km. Tuy nhiên, khoảng cách này có thể dao động từ khoảng 363.300 km khi Mặt Trăng ở điểm gần nhất với Trái Đất (gọi là điểm cận điểm) đến khoảng 405.500 km khi Mặt Trăng ở điểm xa nhất với Trái Đất (gọi là điểm viễn điểm). Mặt Trang cần trung bình 27,3 ngày để quay hết một vòng quanh Trái Đất (hay còn gọi là chu kỳ quay quanh Trái Đất của Mặt Trăng là 27,3 ngày).
Khoảng cách từ mặt trời tới các hành tinh khác trong hệ mặt trời
Hệ Mặt Trời là một hệ hành tinh gồm có Mặt Trời ở trung tâm và các vật quay xung quanh. Hệ Mặt Trời được hình thành từ sự suy sụp của một đám mây phân tử khổng lồ cách đây gần 4,6 tỷ năm.
Các hành tinh trong Hệ mặt trời là các thiên thể lớn có hình cầu, quay quanh Mặt trời theo một quỹ đạo xác định. Có tám hành tinh được công nhận trong Hệ mặt trời, theo thứ tự từ gần đến xa so với Mặt trời, là: Sao Thủy, Sao Kim, Trái đất, Sao Hỏa, Sao Mộc, Sao Thổ, Sao Thiên Vương và Sao Hải Vương.
Các hành tinh đá có quỹ đạo gần tròn và mặt phẳng quỹ đạo gần trùng khít với nhau gọi là mặt phẳng hoàng đạo. Các hành tinh khí khổng lồ vòng ngoài có khối lượng lớn hơn rất nhiều so với các hành tinh đá vòng trong.
Các hành tinh có thể được phân loại thành hai nhóm chính: các hành tinh đất đá và các hành tinh khí khổng lồ. Các hành tinh đất đá là những hành tinh có kích thước nhỏ, thành phần chủ yếu là đá và kim loại, và không có hoặc ít có vệ tinh tự nhiên.
Các hành tinh đất đá gồm: Sao Thủy, Sao Kim, Trái đất và Sao Hỏa. Các hành tinh khí khổng lồ là những hành tinh có kích thước lớn, thành phần chủ yếu là khí, chủ yếu là heli và hydro, và có nhiều vệ tinh tự nhiên. Các hành tinh khí khổng lồ gồm: Sao Mộc, Sao Thổ, Sao Thiên Vương và Sao Hải Vương.
Mỗi hành tinh có những đặc điểm riêng biệt, như kích thước, khối lượng, khoảng cách đến Mặt trời, chu kỳ quỹ đạo, chu kỳ tự quay, nhiệt độ, áp suất, khí quyển, địa hình, vệ tinh, vành đai và các hiện tượng thiên văn.
Một số thông tin thêm về khoảng cách trung bình từ Mặt trời đến các hành tinh trong Hệ mặt trời, theo thứ tự từ gần đến xa:
Hành tinh | Khoảng cách trung bình (AU) | Khoảng cách trung bình (km) |
---|---|---|
Thủy tinh | 0,387 | 57,91 triệu km |
Kim tinh | 0,723 | 108,2 triệu km |
Trái Đất | 1 | 149,6 triệu km |
Hỏa tinh | 1,524 | 227,9 triệu km |
Mộc tinh | 5,203 | 778,5 triệu km |
Thổ tinh | 9,546 | 1,433 tỷ km |
Thiên Vương | 19,228 | 2,871 tỷ km |
Hải Vương | 30,069 | 4,452 tỷ km |